Czas pracy kierowców, a przerwy w czasie pracy. Jakie są obowiązujące normy?
Co znajdziesz w tym artykule?
Co to jest czas pracy kierowcy?
Czas pracy kierowcy zawodowego to zbiór ustaleń, określonych w Ustawie o czasie pracy kierowców z dnia 16 kwietnia 2004 roku, Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady 561/2006/WE z dnia 15 marca 2006 roku oraz umowie AETR z dnia 30 sierpnia 1999 roku. Te regulacje mają na celu ochronę zdrowia i bezpieczeństwa zarówno kierowców, jak i innych uczestników ruchu drogowego.
Jakie są obowiązki kierowcy na jego stanowisku pracy?
Kierowca zawodowy, korzystając z tachografu cyfrowego lub analogowego, ma obowiązek rejestrowania czasu prowadzenia pojazdu oraz wykonywania innych czynności. Musi on również wykazywać zarejestrowane dane podczas kontroli, przedstawiając kartę do odczytu lub wykresówki.
Co wchodzi w skład czasu pracy kierowcy?
Czas pracy kierowcy obejmuje okres od momentu rozpoczęcia pracy do jej zakończenia. Nie musi to być równoznaczne z dobą kalendarzową. Do czasu pracy zaliczamy:
- Prowadzenie pojazdu
- Utrzymanie pojazdu w czystości
- Załadunek i rozładunek towarów
- Obsługa pojazdów i przyczep
- Prace administracyjne
- Gotowość do pracy
Ile może pracować kierowca?
- Dzienny czas prowadzenia pojazdu: Maksymalnie 9 godzin, dwa razy w tygodniu można go wydłużyć do 10 godzin.
- Tygodniowy czas prowadzenia pojazdu: Maksymalnie 56 godzin, ale nie więcej niż 90 godzin w ciągu dwóch kolejnych tygodni.
- Tygodniowy czas pracy: Nie więcej niż 48 godzin, w wyjątkowych sytuacjach do 60 godzin, ale średnio nie przekracza 48 godzin w okresie 4 miesięcy.
Jakie odpoczynki musi kierowca wykonywać?
Kierowcy muszą przestrzegać określonych przerw i odpoczynków, które dzielą się na dzienne i tygodniowe. Dzienny odpoczynek może być regularny (co najmniej 11 godzin) lub skrócony (minimum 9 godzin). Tygodniowy odpoczynek również dzieli się na regularny (minimum 45 godzin) oraz skrócony (minimum 24 godziny).
Odpoczynek dzienny i tygodniowy
Odpoczynek dzienny to okres, podczas którego kierowca swobodnie dysponuje swoim czasem oraz obejmuje regularny lub skrócony okres odpoczynku. Należy pamiętać, aby w każdym 24 – godzinnym okresie po upływie wcześniejszego dziennego lub tygodniowego okresu odpoczynku ma obowiązek wykorzystać kolejny dzienny okres odpoczynku.
Odpoczynek dzienny
Dzienny okres odpoczynku dzielimy na:
- regularny dzienny odpoczynek – odpoczynek ten trwa nieprzerwanie co najmniej 11 godzin bądź alternatywnie można podzielić go na dwie części, w których pierwsza będzie trwać nieprzerwanie nie mniej niż 3 godziny, a druga część nieprzerwanie 9 godzin,
- skrócony dzienny odpoczynek – zaczyna się od 9 godzin, ale nie trwa dłużej niż 11 godzin.
Odpoczynku dobowego nie można skrócić bardziej niż do 9 godzin, co jest dopuszczalne 3 razy w tygodniu.
Ilustracja przedstawia naruszenie, gdzie kierowca w danej dobie pracowniczej nie zmieścił się z dziennym odpoczynkiem.
Tygodniowy odpoczynek
Tygodniowym okresem odpoczynku jest :
Tygodniowy okres odpoczynku to czas w którym kierowca dowolnie dysponuje swoim czasem.
Okres ten rozpoczyna się nie później niż po zakończeniu 6 okresów 24 godzinnych, które liczone są od końca poprzedniego tygodniowego okresu odpoczynku.
Odpoczynki tygodniowe dzielimy na:
- odpoczynek tygodniowy regularny to okres, który trwa co najmniej 45 godzin,
- odpoczynki tygodniowe skrócone to okresy trwające krócej niż 45 godzin, ale nie mniej niż 24 godziny.
Warto pamiętać, że kierowcy mają dwie opcje na wykonywanie odpoczynków tygodniowych i ich odbieranie.
Przed pakietem mobilności; regularne tygodniowe okresy odpoczynku były wykonywane naprzemiennie z skróconymi okresami.
Zachować trzeba zasadę rekompensaty skrócenia, którą trzeba zrobić z końcem trzeciego tygodnia następującego po skróceniu. Ta zasada nadal obowiązuje, zwłaszcza w transporcie krajowym.
Kiedy w tachografie będą dwie karty kierowcy?
W przypadku jazdy w załodze dwuosobowej, kierowcy muszą mieć zalogowane swoje karty kierowcy. System ten pozwala na zmiany kierowców podczas jazdy, co zwiększa efektywność i bezpieczeństwo.
Jazda w obsadzie dwuosobowej
Gdy kierowcy prowadzącemu pojazd towarzyszy drugi kierowca to obaj muszą mieć zalogowane karty kierowcy w tachografie. Np.: jeden jeździe a drugi jest w gotowości do zamiany. Podlega to regulacją prawnym. Pojęcie „załoga kilkuosobowa” jest dokładnie wytłumaczone w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 marca 2006 r. o numerze 561/2006/WE. Według treści Art. 4.
Zalety jazdy w podwójnej obsadzie
– Dzienny okres rozliczenia czasu pracy kierowcy w podwójnej załogi może wynosić nie więcej niż 30 godzin (Jazda+ praca+ odpoczynek dzienny). Nadal do czynienia mamy z 6 okresami 24h.
– Dzienny czas prowadzenia pojazdu: Maksymalnie 18 godzin, dwa razy w tygodniu można go wydłużyć do 20 godzin
– Dzienny czas odpoczynku: Minimum 9 godzin
Przykład:
W przypadku załogi należy zastosować odpowiednie zmiany. Gdy pierwszy kierowca kieruje przez 4,5 godziny, w tym czasie drugi kierowca ma obowiązkową przerwę trwającą 45 minut. Nadal jednak pozostaje w dyspozycji w razie potrzeby kierowania pojazdem. Gdy upłynie 4,5 godziny, kierowcy zmieniają się. Teraz przerwę 45-minutową odbywa drugi kierowca. Kolejne 4,5 godziny dają możliwość ponownego rozpoczęcia pracy przez pierwszego kierowcę. Po przejechaniu następnych okresów 4,5 godzinnych, przysługuje im odpoczynek dzienny lub tygodniowy.
W jakich systemach kierowca może wykonywać pracę?
Kierowcy mogą pracować w różnych systemach czasu pracy, takich jak:
- Podstawowy system czasu pracy: 8 godzin dziennie, 40 godzin tygodniowo.
- Równoważny system czasu pracy: Możliwość wydłużenia pracy do 12 godzin na dobę.
- Przerywany system czasu pracy: Jedna przerwa w ciągu doby, nie dłuższa niż 5 godzin.
- Zadaniowy system czasu pracy: Praca na podstawie wyznaczonych zadań. Oczywiście należy pamiętać o tym, aby zaplanowane zadania były wykonywane w ramach norm czasu pracy i, co ważne, z uwzględnieniem przepisów dotyczących przerw.
Kogo dotyczy ustawa o czasie pracy kierowców?
Ustawa dotyczy kierowców samochodów ciężarowych oraz pojazdów powyżej 3,5 t DMC, a także kierowców autobusów przystosowanych do przewozu więcej niż dziewięciu osób. Regulacje te obejmują zarówno transport krajowy, jak i międzynarodowy.
Jak liczyć czas pracy kierowców poruszających się pojazdami do 3.5t?
Kierowcy pojazdów do 3,5t są rozliczani na podstawie innych dokumentów potwierdzających czas pracy, takich jak listy z podpisami czy kontrolbuchy. Dokument ten powinien zawierać informacje o liczbie godzin pracy, godzinach nadliczbowych, pracy w nocy, dyżurach oraz pracy w dni wolne.
Wyjątek
Przepisy dotyczące możliwości przedłużenia czasu pracy do 60 godzin tygodniowo, pod warunkiem że średni tygodniowy czas pracy nie przekroczy 48 godzin w przyjętym okresie rozliczeniowym, mają zastosowanie niezależnie od liczby kierowców, których zatrudnia pracodawca. Wyjątki te nie dotyczą pojazdów wymienionych w art. 3 oraz 13 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 561/2006 oraz w art. 2 ust. 2 lit. b umowy AETR.
Wyjątki z rozporządzenia 561
Oto kilka przykładów pojazdów, do których nie mają zastosowania przepisy rozporządzenia 561:
- Pojazdy używane do przewozu osób w przewozach regularnych, których trasa nie przekracza 50 km.
- Pojazdy będące własnością sił zbrojnych, służb obrony cywilnej, straży pożarnej i sił odpowiedzialnych za utrzymanie porządku publicznego.
- Pojazdy używane w razie wypadków lub do prowadzenia działań ratunkowych, w tym pojazdy używane w niehandlowym przewozie pomocy humanitarnej.
- Pojazdy specjalistyczne używane do celów medycznych.
- Pojazdy specjalistyczne pomocy drogowej poruszające się w promieniu 100 km od swojej bazy.
- Pojazdy lub zespoły pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 7,5 tony, używane do niehandlowego przewozu rzeczy, przy spełnieniu określonych warunków.
- Pojazdy użytkowane o statusie pojazdów zabytkowych zgodnie z przepisami państwa członkowskiego, w którym są użytkowane, wykorzystywane do niehandlowych przewozów osób lub rzeczy.
- Pojazdy używane do nauki jazdy i egzaminów w celu uzyskania prawa jazdy lub świadectwa kwalifikacji zawodowych, pod warunkiem że nie są używane do zarobkowego przewozu rzeczy lub osób.