Przedstawione w tym artykule zagadnienia, mają na celu przybliżenie tematu związanego z powierzeniem pracy obywatelom Ukrainy na terenie Polski. Znajdują się tu informacje na temat warunków na jakich można zatrudnić, gdzie i kiedy należy zgłosić chęć zatrudnienia. Znajdują się tu również podpowiedzi co się zmienia w stosunku do obywateli pochodzenia ukraińskiego.   

Kiedy obywatel z Ukrainy może skorzystać z legalnego zatrudnienia w Polsce?

Zatrudnienie Ukraińca może odbyć się legalnie na terenie Polski jeśli posiada on odpowiednie dokumenty pobytowe lub przybył na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w okresie od 24.02.2022 r. z terenu Ukrainy i deklaruje zamiar pozostania w Polsce. Dotyczy to również małżonka obywatela pochodzenia ukraińskiego, który sam nie ma obywatelstwa ukraińskiego, o ile przybył na terytorium Polski z terenów Ukrainy w związku z działaniami wojennymi.

Tytuł pobytowy jest dokumentem, który uprawnia do pobytu w Polsce lub w innym państwie Unii Europejskiej, a jest nim np.:

• zezwolenie na pobyt czasowy lub stały,
• paszport w przypadku wjazdu na terytorium Polski w ruchu bezwizowym,
• zaświadczenie o udzielenie ochrony międzynarodowej wydane przez Urząd do Spraw Cudzoziemców.

Zatrudnienie Ukraińca w Polsce może odbywać się na podstawie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej.

Osoby pochodzące z Ukrainy chcące po 24.02.2022 roku przebywać legalnie na terytorium Polski, powinny mieć w paszporcie lub w innym dokumencie podroży stempel, umieszczony przez polską Straż Graniczną jako dowód legalnego przekroczenia granicy.

Jakie warunki musi spełnić obywatel Ukrainy będąc legalnie w Polsce?

Obywatele z Ukrainy, którzy przybyli po 24.02.2022 roku, mogą korzystać w Polsce z ochrony czasowej pod warunkiem, że nie korzystają z niej w innym państwie Unii Europejskiej.

Ich legalny pobyt był liczony od 24.02.2022 na 18 miesięcy, niezależnie od tego kiedy przekroczyli granicę, a mianowicie do 23.08.2023 roku. Termin jednak został wydłużony na kwietniowym zebraniu sejmu i pobyt legalny jest do 24.03.2024 r.

Obywatele Ukrainy po przekroczeniu granicy mogą ubiegać się o status uchodźcy, jednakże nie mogą wtedy legalnie pracować w przeciągu 6 miesięcy oraz przez 9 miesięcy nie mogą uzyskać karty pobytu. Jeśli obywatel pochodzenia ukraińskiego, który wjechał po 24.02.2022 roku opuści terytorium Polski na dłużej niż miesiąc, utraci on wtedy prawo do legalnego pobytu w Polsce, chyba, że jego wyjazd jest związany z oddelegowaniem.

Osoba pochodząca z Ukrainy ma 30 dni od wjazdu do Polski na osobiste złożenie wniosku do urzędu gminy na terenie Rzeczpospolitej Polskiej o nadanie numeru PESEL.

Jeśli obywatel Ukrainy myśli o założeniu działalności w Polsce, powinien od razu zgłosić chęć założenia profilu zaufanego.

Co to jest Diia.pl?

Jest to elektroniczny dokument potwierdzający tożsamość uchodźcy, wydawany osobom przekraczającym granicę polsko-ukraińską związku z konfliktem zbrojnym. Przez aplikację mObywatel można taki dokument zainstalować na urządzeniu mobilnym. Ważny dokument podróży pozwala na przekraczanie granicy zewnętrznej UE. Z dokumentu może korzystać osoba, która przekroczyła granicę po 24.02.2022 r. na podstawie Specustawy UKR, ma nadany PESEL oraz aktywny profil zaufany.

Ogólne warunki wizowe dla obywatela z Ukrainy

Mamy dwa rodzaje wiz. Wiza Schengen (C) to dokument wydawany cudzoziemcowi, który zamierza przebywać w Polsce lub innym państwie z strefy Schengen. Jest ona ważna maksymalnie rok czasu.

Drugim rodzajem jest wiza krajowa (D), którą mogą otrzymać tylko kierowcy zawodowi międzynarodowi. Jest ona dokumentem uprawniającym do wjazdu i ciągłego pobytu w Polsce lub kilku pobytów następujących po sobie, trwających łącznie nie dłużej niż 3 miesiące. Ważność wizy krajowej nie może przekroczyć roku.

Jak legalnie zatrudnić Ukraińca?

Legalnie zatrudnić Ukraińca możemy na kilka sposobów. W zależności od sytuacji należy wykonać odpowiednie kroki, opisane poniżej.

Powiadomienie o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi

Aby obywatel Ukrainy mógł być legalnie zatrudniony, pracodawca po podpisaniu umowy musi wykonać powiadomienie na temat powierzenia pracy cudzoziemcowi. Celem wykonania powiadomienia jest podanie informacji komu będzie ta praca powierzona, na jakich warunkach wraz z danymi pracodawcy. Od momentu zatrudnienia, pracodawca ma 14 dni na złożenie powiadomienia do odpowiedniego urzędu pracy.

Ta procedura ma zastosowanie do obywateli pochodzenia ukraińskiego, którzy wjechali do Polski 24.02.2022 r. lub później. Dotyczy to również osób, które przebywają legalnie na terenie Polski na innej podstawie np. ruchu bezwizowego, wizy, zezwolenia na pobyt czasowy.

Osoby z Ukrainy, które wjechały do Polski po 24.02.2022 roku ze względu na działania wojenne wystarczy, że skorzystają z powiadomienia. Pracownik z Ukrainy zatrudniony na podstawie zgłoszenia do powiatowego urzędu pracy może swobodnie zmieniać pracodawcę. W sytuacji, gdy obywatel pochodzenia ukraińskiego uzyska zezwolenie na pobyt czasowy i prace jednolite, pracodawca będzie zobowiązany powiadomić Urząd Pracy.

Więcej informacji: https://www.gov.pl/web/uw-mazowiecki/dostep-do-rynku-pracy-dla-obywateli-ukrainy2

Pracodawco pamiętaj, że możesz zatrudnić obywatela z Ukrainy wyłącznie na warunkach podanych w powiadomieniu. Jeśli chcesz dokonać jakichkolwiek zmian w warunkach zatrudnienia danej osoby to musisz stworzyć nową umowę oraz wysłać jeszcze raz powiadomienie.

Pamiętaj, że obywatel z Ukrainy nie może zarabiać mniej niż najniższa krajowa obowiązująca na dany rok. Zawarta umowa musi być zgodna ze zgłoszonym powiadomieniem. Umowa powinna być przygotowana również w języku zrozumiałym dla zatrudnianego obywatela pochodzenia ukraińskiego, wraz z warunkami dotyczącymi powierzanego stanowiska pracy. Pamiętaj również aby zgłosić cudzoziemca do ubezpieczenia zdrowotnego oraz ubezpieczeń społecznych. Masz na to 7 dni od dnia podjęcia pracy.

Oświadczenie o zamiarze powierzenia pracy obywatelowi Ukrainy

Obywateli Ukrainy możemy zatrudnić również na podstawie oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy, który składamy do odpowiedniego urzędu zgodnego z miejscem siedziby firmy. W dokumencie tym widnieje podmiot zatrudniający w związku z czym oświadczenie jest na danego pracodawcę zatrudniającego cudzoziemca. Skorzystać z tej opcji można gdy:

• okres wykonywania pracy nie przekroczy 24 miesięcy;

• nie mogą być to usługi pracy tymczasowej (sezonowej);

• dzień rozpoczęcia pracy nie jest później niż 6 miesięcy od złożenia oświadczenia;

• wynagrodzenie nie jest niższe niż u innych pracowników wykonujących podobne zadania, będących na podobnym stanowisku.

Zatrudnienie Ukraińca w oparciu o oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi znacznie przyspiesza legalizacje zatrudnienia cudzoziemca. W tym przypadku powiatowy urząd nie przeprowadza testu rynku pracy.

Oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi składamy zanim zatrudnimy obywatela spoza UE. Obywatel z Ukrainy będzie mógł podjąć prace dopiero po rejestracji oświadczenia przez powiatowy urząd pracy.

Oświadczenie składamy do PUP i po potwierdzeniu odbieramy osobiście jako pracodawca. Mamy tu małe udogodnienie i możemy złożyć wniosek online poprzez praca.gov.pl.

Decydując się na osobiste złożenie wniosku o powierzeniu pracy cudzoziemcowi w urzędzie nie trzeba umawiać się wcześniej na wizytę. Jest też możliwość złożenia oświadczenia poprzez tradycyjną pocztę, tu jednak należy pamiętać o wykupieniu usługi potwierdzenia odbioru. Składając dokumenty na oświadczenie należy upewnić się, że zostały spełnione wszystkie wymogi oraz załączone zostały wymagane dokumenty.

Opłata za wydanie oświadczenia wynosi 100zł. Oświadczenie otrzymasz w ciągu 7 dni od wpłynięcia wymaganych wniosków wraz z załącznikami. Termin może się wydłużyć do 30 dni jeśli okaże się, ze trzeba przeprowadzić postępowanie wyjaśniające. W niektórych przypadkach może to potrwać do 2 miesięcy od wpłynięcia kompletu dokumentów.

Jeśli urząd wpisze oświadczenie do ewidencji oświadczeń to mamy 7 dni od planowanej daty rozpoczęcia pracy podanej w oświadczeniu na to by powiadomić o tym Powiatowy Urząd Pracy.

Umowę z obywatelem Ukrainy możemy podpisać tylko i wyłącznie na takich warunkach, jakie były zawarte w oświadczeniu. Należy ją również przetłumaczyć na język ukraiński, aby była w pełni zrozumiała.

Jako pracodawca należy przestrzegać wszystkich praw i obowiązków tak samo jak w przypadku pracowników polskich. Jeżeli nie wykonamy powyższych kroków, grozi nam wysoka kara grzywny.

Zatrudnienie pracownika z Ukrainy na podstawie stempla w paszporcie

Jeśli obywatel pochodzenia ukraińskiego nie ma jeszcze tytułu pobytowego, ale przed 24.02.2022 r. rozpoczął procedurę jego uzyskania to pobyt na terenie Polski jest legalny od momentu złożenia wniosku:

• o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy,

• o przedłożenie wizy,

• o udzielnie zezwolenia na pobyt stały lub rezydenta długoterminowego.

W tym przypadku wojewoda umieszcza w dokumencie podróżnym obywatela Ukrainy odcisk stempla, a tym samym potwierdza złożenie wniosku.

Zasady pracy sezonowej w Polsce

Praca sezonowa tyczy się pracowników wykonujących zadania uzależnione od pory roku bądź warunków atmosferycznych. Tego typu praca musi być wykonywana przez okres nie dłuższy niż 9 miesięcy w roku kalendarzowym.

Praca sezonowa dla obywatela z Ukrainy oraz małżonka, jeśli przebywają w Polsce legalnie może być świadczona bez żadnych pozwoleń, nie ma też wymogu składania oświadczenia. Jedyną formalnością jest powiadomienie Urzędu Pracy o podjęciu lub niepodjęciu pracy przez cudzoziemca bez rozgraniczenia na rodzaj umowy w ciągu 14 dni przez stronę praca.gov.pl.

Składając wniosek o zezwolenie na pracę sezonową (typ S) dla obywatela z Ukrainy nie musisz dołączać informacji starosty o braku możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych na lokalnym rynku pracy. Jeśli chcesz regularnie zatrudniać osoby pochodzenia ukraińskiego do prac sezonowych, możesz złożyć wniosek do starosty o wydanie zezwolenia na pracę wielosezonowego. Wystarczy wtedy, że co najmniej raz w ciągu 5 lat poprzedzających dzień złożenia wniosku do starosty powierzymy pracę cudzoziemcowi np. pochodzenia ukraińskiego.

Spełniając te wymagania starosta może wpisać wniosek do ewidencji oświadczeń o wydanie zezwolenia na pracę sezonową nie dłuższą niż 9 miesięcy w roku kalendarzowym, w ciągu nie więcej niż 3 kolejnych lat kalendarzowych.

Wniosek możesz złożyć stacjonarnie lub online w zależności od indywidualnych wymagań urzędu. Pamiętaj przed złożeniem zebrać i zweryfikować wszystkie niezbędne dokumenty, które należy dołączyć do wniosku. Zezwolenie na pracę kosztuje 30 zł. Czas oczekiwania jest do 7 dni, chyba, że sprawa wymaga postępowania szczegółowego. Wtedy czas oczekiwania wynosi od 30 dni do 60 dni. W zezwoleniu na prace sezonowa nie podajemy stanowiska pracy więc możemy zlecać wszystkie prace uznane za sezonowe.

Dla kogo potrzebne jest świadectwo kierowcy i karta kwalifikacji?

W przypadku, gdy zadaniem naszego pracownika z Ukrainy będzie wykonywanie pracy w charakterze kierowcy pojazdu do 3,5t lub powyżej musi on uzyskać świadectwo kierowcy oraz kartę kwalifikacji wymagana w przypadku pojazdów powyżej 3.5t.

Jeśli kierowca pochodzenia ukraińskiego ma prawo jazdy wydane w Polsce to wyrabiać karty kwalifikacji nie musi. W innym przypadku każdy cudzoziemiec posiadający prawo jazdy wydane w swoim państwie musi u nas wyrobić kartę kwalifikacji z kodem 95 jeśli chce jeździć zawodowo na pojazdach powyżej 3.5t.

Jeśli obywatel z Ukrainy:

• ma zalegalizowany pobyt w Polsce,

• ma dopełnione formalności z pracodawcą związane z umową,

• ma powiadomienie lub oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy,

może wówczas zacząć załatwiać świadectwo kierowcy.

Należy zwrócić uwagę , że procedura wyrabiania świadectwa kierowcy różni się między kierowcą do 3.5 t, a powyżej 3.5 t. Mianowicie są różnice w drukach, jak i wymaganych załącznikach.

Wniosek o wydanie świadectwa składamy osobiście lub pocztą tradycyjną wraz z niezbędnymi załącznikami do GITD mieszczącego się w Warszawie. Jeśli kierowca nie podejmie jednak pracy i rozwiążemy umowę przed terminem ważności świadectwa to należy je odesłać do GITD. Do odesłanego świadectwa załączamy np. wyrejestrowanie z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Na odesłanie świadectwa mamy 28 dni od zaistniałej sytuacji.

Potrzebujesz pomocy w zatrudnieniu obywatela Ukrainy? Zgłoś się do nas, a przeprowadzimy Ciebie krok po kroku przez cały proces!

Zmiany dla obywateli z Ukrainy w 2023 roku

W przypadku uchodźców z Ukrainy, którzy są zatrudnieni w Polsce, a ich wykonywana praca jest związana z wysokimi kwalifikacjami, od 01.04.2023r. mogą ubiegać się o kartę pobytu czasowego.

Jeśli obywatel z Ukrainy przebywa legalnie na terenie Polski i deklaruje chęć dalszego przebywania to jego pobyt uważa się za legalny do 24.03.2023r.

Czym jest test rynku pracy?

Test rynku pracy przeprowadzany jest w celu zweryfikowania czy poza cudzoziemcem, równocześnie pracy nie szuka obywatel Polski. Taką informację wydaje starosta. Pracodawca umieszcza zgłoszenie z ofertą przez portal internetowy na stronie np. Urzędu Pracy w taki sposób aby jego oczekiwania faktycznie mógł spełnić cudzoziemiec. Ogłoszenie musi zawierać informacje na jakie stanowisko chcemy zatrudnić, czego oczekujemy od kandydata, jakie będą warunki pracy.

Czym są i jakie funkcjonują instytucje rynku pracy w Polsce?

Instytucje rynku pracy to inaczej instrumenty wspierające podstawowe usługi rynku pracy. Mają one na celu pomoc aktywizacji zawodowej osobom bezrobotnym przewidzianej w ustawie z dnia 20.04.2004 r. o pomocy zatrudniania i instytucjach rynku pracy. Głównym celem instytucji jest pełne i produktywne zatrudnienie, ale również rozwój zasobów ludzkich, osiągnięcie wysokiej jakości pracy, wzmocnienie integracji i solidarności społecznej oraz zwiększenie mobilności na rynku pracy.

W Polsce na rynku pracy działają następujące instytucje: publiczne służby zatrudnienia, Ochotnicze Hufce Pracy, agencje zatrudnienia, instytucje szkoleniowe oraz instytucje dialogu społecznego i partnerstwa lokalnego.

Obywatel pochodzenia ukraińskiego może przeanalizować  rynek pracy zwłaszcza , jeśli jest osobą, która wjechała do Polski po 24.02.2022 r. Obywatele Ukrainy mogą skontaktować się z Powiatowym Urzędem Pracy, pobrać aplikację ePraca lub zadzwonić na infolinie pod numer 19524. Na wortalu publicznym została również uruchomiona osobna zakładka adresowana właśnie do obywateli z Ukrainy. Zakładka ta ma pomóc w znalezieniu pracy, szkoleń, pośrednictw pracy bądź też może ułatwić skorzystanie z innych form pomocy.

Zakładanie działalności gospodarczej przez obywateli Ukrainy

Osoba pochodzenia ukraińskiego posiadająca legalny pobyt w Polsce, która ma nadany PESEL może założyć działalność gospodarczą na takich samych zasadach jak Polak. Warunki te dotyczą również małżonka.

Jeśli chcesz zarejestrować firmę online możesz skorzystać z portalu biznes.gov.pl.