Zamieszczony tu artykuł ma na celu rozbudowanie zagadnień o czasie pracy kierowców. Został tu przybliżony temat godzin nocnych oraz pory nocnej, brzmi to podobnie ale jednak są to dwa oddzielne tematy. Jedna służy ustaleniu czasu pracy, a druga wyliczeniu dodatku. Prowadzenie pojazdu w godzinach wieczorowo-nocnych należy rozpatrywać zatem na dwa sposoby. Przybliżenie tego tematu łączy się z rozliczaniem czasu pracy kierowców.

Godziny nocne – definicja

Praca w godzinach nocnych tyczy się naliczania dodatku, który przysługuje kierowcy. Pracodawca w danym przedsiębiorstwie decyduje w jakich 8 godzinach pomiędzy 21:00 a 7:00 będą liczone godziny nocne. Reguluje to art. 151⁷ § 1 Kodeksu pracy. Ustalenie tych godzin pozwala na wykonywanie pracy kierowcy zgodnie z przepisami oraz aby kierowca otrzymywał odpowiednie wynagrodzenie.

Ma to służyć do zapewnienia bezpieczeństwa osób w transporcie drogowym, przy rozplanowywaniu czasu pracy kierowców.

Osobą wykonującą pracę w nocy jest pracownik, który podczas każdej dobie ma na celu wykonanie zadania służbowego przynajmniej przez 3 godziny w wyznaczonej przepisami porze nocnej. To także podwładny, który przynajmniej ¼ całego czasu pracy w trakcie danego okresu rozliczeniowego wykonywał w nocy.

Kogo dotyczy praca w godzinach nocnych?

Praca w godzinach nocnych często uwarunkowana jest wykonywaniem niektórych zawodów. O ile praca pracownika biurowego z reguły jest stała; o tyle są zawody, które już tak lekko nie mają.

Do tej grupy zalicza się praca kierowcy zawodowego, pielęgniarki pracującej na zmiany oraz pracownika produkcyjnego jeśli wymaga tego specyfika firmy. Lekarze, ratownicy, policjanci, ochroniarze oraz farmaceuci zatrudnieni w całodobowych aptekach również są narażeni na prace w godzinach nocnych.

Kto nie powinien wykonywać pracy w porze nocnej?

Przepisy prawa mówią, że praca w godzinach nocnych jest niedozwolona dla ciężarnych kobiet oraz pracowników młodocianych. Jeśli chodzi o osoby poniżej 18. roku życia, nocne godziny pracy wyznacza się inaczej. Dla pracowników w wieku 16–18 lat obowiązują one między 22.00 a 06.00, natomiast w przypadku młodocianych, którzy nie ukończyli 16 lat – między 20.00 a 06.00. Osoby niepełnosprawne również nie mogą wykonywać pracy w porze nocnej. W przypadku opiekunów dzieci poniżej 4 roku życia możliwa jest odmowa pracy w godzinach nocnych (bez żadnymi konsekwencji). Jeżeli takie osoby chcą wypełniać swoje obowiązki zawodowe w nocy, oczywiście mogą to robić.

Dodatek za godziny nocne

Należy pamiętać, że pracownikom przysługuje wyższe wynagrodzenie za pracę w godzinach nocnych. Dodatek wynosi przynajmniej 20% stawki godzinowej z minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w danym roku za każdą przepracowaną godzinę w nocy. W transporcie mogą to być czynności spedycyjne, czynności jazdy, czy też wykonywanie innego zadania służbowego. Stawka godzinowa może być wyższa, ponieważ ustala ją pracodawca. Godziny nocne powinny być uwzględnione np. w regulaminie pracy, w informacji dla kierowców bądź w innym dokumencie mówiącym o warunkach zatrudnienia w danym przedsiębiorstwie. Przy planowaniu pracy w godzinach nocnych należy pamiętać o tym, że pracownik ma prawo do dobowego nieprzerwanego odpoczynku.

Ryczałt za pracę w godzinach nocnych

W rozliczaniu czasu pracy kierowcy możemy też spotkać się z ryczałtem za pracę w godzinach nocnych. Jest to często spotykane na stanowisku pracy kierowcy, ale nie tylko tego typu godziny pojawiają się często. W umowie można zawrzeć podpunkt mówiący o ryczałcie za pracę w godzinach nocnych. Ryczałt może być ujęty gdy wynagrodzenie na umowie jest wyższe niż najniższa krajowa na dany rok. W świetle art. 1518 § 2 Kodeksu pracy, wysokość tego dodatku odpowiada przewidywanemu wymiarowi pracy w porze nocnej.

Praca w porze nocnej

Została zdefiniowana w art. 2 pkt 6 a) z dnia 16 kwietnia 2004 r. z ustawy o czasie pracy kierowców, który stanowi, że ”pora nocna – okres czterech godzin pomiędzy godziną 00.00 i godziną 07.00”, przy czym definicję pory nocnej zawartą w tym przepisie stosuje się wyłącznie do celów ustalania czasu pracy. Powyższy przepis dotyczy zarówno pracowników zatrudnionych zarówno na umowie o pracę jak i umowie zleceniu oraz osoby na własnej działalności.

Czas pracy w porze nocnej

Zgodnie z art. 21 ww. ustawy, „w przypadku gdy praca jest wykonywana w porze nocnej, czas pracy kierowcy nie może przekraczać dopuszczalnego dobowego 10 godzinnego systemu pracy.” W tym miejscu przypomnieć sobie należy, że do czasu pracy kierowcy należą czynności związane z prowadzeniem pojazdu, wykonywanie innej pracy związanej z załadunkami, rozładunkami. Niezbędne formalności administracyjne również będą wliczane do czasu pracy.

Dowiedz się więcej o czasie pracy kierowców!

Naruszenie i kary

Kiedyś przepis ten był uwzględniany tylko podczas kontroli PIP w przedsiębiorstwie. Natomiast od dwóch lat ustawodawca przewidział możliwość nałożenia kar podczas kontroli ITD zarówno na drodze oraz podczas kontroli w przedsiębiorstwie.

Zgodnie z załącznikiem nr 3, który stanowi wykaz naruszeń obowiązków lub warunków przewozu drogowego, o których mowa w art. 92a ust. 1 ustawy o transporcie drogowym. Mowa w nim o wysokości kar pieniężnych za poszczególne naruszenia, a w przypadku niektórych naruszeń numer grupy naruszeń oraz wagę naruszeń.

W pod lp. 5.12 widnieje naruszenie w postaci „przekroczenia dopuszczalnego dobowego 10-godzinnego czasu pracy, jeżeli praca jest wykonywana w porze nocnej o czas od 1 godziny do mniej niż 3 godzin”, które skutkuje nałożeniem kary pieniężnej w wysokości 50,00 złotych oraz „za każdą rozpoczętą godzinę od 3 godzin”, które skutkuje nałożeniem kary pieniężnej w wysokości 100,00 złotych. Dodatkowo, ustawodawca zakwalifikował powyższe naruszenia, odpowiednio, jako „poważne naruszenie” i „bardzo poważne naruszenie”, tak więc nałożenie powyższej kary na przedsiębiorcę wykonującego przewóz drogowy, może skutkować utratą dobrej reputacji.